Nöbetçi Eczaneler
Cem Parlak – Malatya / TEKHA
Darende’nin Günpınar ve Yokuş mezralarında eskiden ailelerin geçim kaynağı olan 3 bin dönümlük üzüm bağları, gurbetçilik ve tarımda değişen tercihler nedeniyle yok oldu. Azezi ve Kabarcık gibi nadide türler ise ilçede artık yalnızca birkaç kökte görülebiliyor.
Darende’de üzüm bağları, köy dayanışmasının simgesi olarak geçmişte önemli bir ekonomik ve kültürel değer taşıyordu. Köylüler, üzümleri yükçülere veya hayvan sırtında pazara taşıyarak satar, elde ettikleri gelirle ailelerini geçindirirdi. Bağlar uzak ve bakımı zahmetli olduğu için zamanla ihmal edilse de, geçmişte köy halkı imece usulüyle bir araya gelerek bakım ve hasat işlerini birlikte yürütürdü.
Emekli öğretmen Yurdakul Baykal, eskiden köy dayanışmasıyla bakımı yapılan bağların bugün sadece anılarda yaşadığını belirterek, “Eğer bu 3 bin dönüm üzüm bağı kalsaydı, şimdi Günpınarlıların ekonomisini ayağa kaldırırdı” dedi.
Emekli öğretmen Yurdakul Baykal, geçmişi şöyle anlattı:
“Geçmişte Günpınar ve Yokuş bölgelerinde 3 bin dönüm üzüm bağımız vardı. Bağlar köy halkının başlıca geçim kaynağıydı. Ancak gurbetçilik sebebiyle insanlar zamanında bağlarına bakamadı. Daha sonra pancar ve patates ekimi ön plana çıktı, üzüm bağları tarlaya dönüştü. O bin bir zahmetle yapılan bağlar kayıp gitti. Eğer bu bağlar kalsaydı, bugün Günpınarlıların ekonomisini ayağa kaldırırdı.”
Baykal, özellikle Kabarcık ve Azezi türlerinin yok olmasına dikkat çekerek, “Azezi nadir bir türdür, uzun süre saklanabilir. Artık pazarda Kabarcık üzümü bulmak çok zor. İnsanlar bağ sahiplerinden rica ederek almak zorunda kalıyor” dedi.
Bağcılığın sadece ekonomik değil kültürel bir miras olduğuna da değinen Baykal, geçmişte köylerde kurulan dayanışma kültürüne dikkat çekti:
“Bağların bakımı, filizlerin budanması ve belleme işlemleri köy halkının bir araya gelmesiyle yapılırdı. Bugün teknoloji ilerledi ama bu kültürel dayanışma ve bağlarımız maalesef yok oldu.”
Darende’de üzüm bağlarının yok oluşu sadece ekonomik kayıp değil, aynı zamanda köylerin geleneksel kültürünün ve kolektif hafızasının da zayıflaması anlamına geliyor. Baykal, “Üzüm bağları, köy dayanışmasının simgesiydi. Şimdi ise geriye sadece anılar kaldı” diyerek sözlerini tamamladı.